Elena Gilbert jest główną bohaterką Pamiętników Wampirów. Została przemieniona w wampira przez krew Damona Salvatore. Jest również trzecim znanym sobowtórem Amary, pierwszej nieśmiertelnej kobiety na świecie. Mieszka w nadnaturalnej miejscowości zwanej Mystic Falls

Elena Gilbert urodziła się 22 czerwca 1992 roku w Mystic Falls jako córka Johna Gilberta i Isobel Flemming, która uciekła kilka dni po jej urodzeniu. Brat Johna, Grayson oraz jego żona Miranda Gilbert zaadoptowali porzucone dziecko.

Elena jest piękną, atrakcyjną i młodą dziewczyną. Ma owalną twarz, lekko oliwkową cerę, brązowe oczy i długie, proste, ciemne włosy. Swą szczupłą sylwetkę zawdzięcza regularnym treningom i sportowemu stylowi życia. Elena jest niesamowicie podobna do swojej przodkini, której jest sobowtórem - Kateriny Petrovy. Katherine często używa swojego podobieństwa do Eleny, aby oszukać Stefana lub Damona. Chociaż Elena i Katherine są do siebie łudząco podobne, to różnią się od siebie stylem, a zwłaszcza osobowością. Elena fizycznie przypomina pierwotnego sobowtóra Petrova, Amarę.

Elena jest spokojną, przygnębioną i zamkniętą w sobie dziewczyną. Okazuje się, że powodem tego jest śmierć rodziców, kilka miesięcy przed wydarzeniami w serialu. Jej przyjaciele ujawniają, że przed śmiercią rodziców  była aktywna, popularna i wesoła, a jej zmiana w zachowaniu wynika z jej utraty.Gilbertówna została ukazana, jako osoba bardzo dbająca o swoją rodzinę, wnikliwa o wysokim poziomie moralnym. Pokazuje głębokie przywiązanie do swoich przyjaciół, i często martwi się o innych ludzi, którzy nie oczekują tego od niej. Elena jest także bardzo uparta i przebojowa. Jest bezpośrednia i woli stawać do konfrontacji z ludźmi twarzą w twarz, niż ukrywać swój gniew.